Marijke en Lineke vinden zichzelf ‘al wat oudere mensen’. Ze zijn 60 en 58 jaar. “Soms denken we wel eens, wat vinden ze er nou aan om bij ons op de bank te komen zitten?” Ze zijn al ongeveer 20 jaar crisispleeggezin en sinds vijf jaar ook weekend/vakantiepleeggezin voor Arthur van 14 jaar. Arthur heeft vier jaar bij Marijke en Lineke gewoond. In die periode heeft hij ook nog twee keer tussendoor bij zijn moeder gewoond, maar uiteindelijk ging dit toch niet meer. Hij woont nu in een leefgroep in Brabant en komt in de vakanties en elke maand één weekend logeren. “Pleegkind vinden we eigenlijk maar een rot woord, bij ons komen ze altijd logeren.”
Marijke en Lineke hebben drie volwassen kinderen, die al het huis uit zijn. Arthur komt ook bij hun eigen zoon Elmer (27 jaar) over de vloer. Ze zien elkaar als broers of misschien ziet Arthur Elmer nog wel meer als een soort vaderfiguur. Arthur begint een echte puber te worden, maar hij wil nog steeds blijven komen. Marijke en Lineke zijn per toeval met pleegzorg in aanraking gekomen. Ze zijn allebei werkzaam in het onderwijs. Er was op school een kind met problemen in de thuissituatie. Eén van hun eigen kinderen zei: ‘Dan komt ie toch bij ons wonen?’ Zo is het begonnen.
“Pleegzorg vraagt veel van de kinderen en van het gezinssysteem. Het is cruciaal dat de eigen kinderen erachter staan. Ze zijn nu volwassen, maar in gesprekken geven ze nu nog steeds aan dat het soms moeilijk was. En ook dat ze er veel van hebben geleerd. Dan kwam er weer een kindje logeren, je deed zijn koffer open en daar zat dan bijna niets in. Wat er in die koffer zat, was zijn hele bezit. Nou, dan zien je eigen kinderen wel dat niet iedereen heeft wat zij als vanzelfsprekend ervaren.”
Na een crisisplaatsing, die enkele weken of maanden kan duren, nemen ze altijd een rustperiode van een half jaar. Crisispleegzorg betekent ook nazorg. Een kind is niet opeens zo maar weg. Soms is er nog contact met het kind of met de ouders, of met het vervolggezin. Samenwerking met de biologische familie hoort erbij. Het is een totaalpakket.
De samenwerking met de biologische ouders ervaren Marijke en Lineke als wisselend. Daar hebben ze hun weg in weten te vinden. “We schrikken niet meer zo snel hoor. We komen altijd voor verrassingen te staan, leuke en minder leuke. Over het algemeen hebben we te maken met hele dankbare ouders. We betrekken ze er ook zo veel mogelijk bij. Dit lukt niet altijd. We hebben ook meegemaakt dat een ouder onze opvoeding veel te streng vond. Of een jongen die één weekend zou komen maar absoluut niet meer terug wilde naar huis. Dat zijn dilemma’s waarbij we ondersteund worden door Juvent. De match tussen de pleegouders en de biologische ouders is net zo belangrijk als de match tussen de pleegouders en het kind. En we maken altijd een fotoboek om mee te geven bij het afscheid. Een herinnering aan de tijd bij ons.”
Crisispleegzorg zien Marijke en Lineke als een uitdaging, ook vanuit hun vakgebied. Ze observeren de kinderen, kijken naar de gedragsproblemen. Welke weg kan er worden ingeslagen met een kind en wat is een zinvol en verantwoord vervolgtraject? Ze hanteren de rust, reinheid en regelmaat structuur en ’s avonds evalueren ze als pleegouders de dag. Ze vinden het belangrijk één lijn te trekken in de opvoeding.
De pleegouders kiezen bewust voor kinderen van de basisschoolleeftijd. Basisschool ‘De Oude Vaart’, de school waar Marijke werkzaam is, biedt altijd plek aan een kind dat tijdelijk bij hen onderdak vindt. Met deze medewerking zijn ze heel blij. Opeens een kind in huis vraagt ook organisatorisch talent van de opvoeders. Ook vanuit hun omgeving krijgen ze veel support. Als Marijke weer eens met een nieuwe logé naar school kwam, is het vaak genoeg gebeurd dat ze spontaan kleren kreeg aangeboden of andere spullen die het kind kon gebruiken. Ook binnen hun eigen netwerk hebben ze die ervaring.
Het afscheid nemen van een kind vinden Marijke en Lineke soms moeilijk, maar ze weten dat de plaatsing altijd tijdelijk is. Daar stellen zij zich van tevoren op in. “Er staat altijd een opgemaakt bed klaar. Maar het prettige van crisispleegzorg is dat er ook periodes zijn zonder kinderen. Dan hebben we meer tijd voor elkaar, ons gezin en andere dingen dan pleegzorg.”
Dit interview verscheen eerder in de PM Special (2014)